[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Moralna i spo³eczna problematyka GranicyTwórczoœæ Z.Na³kowskiej cechuje realizm psychologiczny, krytyczne spojrzeniena rzeczywistoœæ polityczn¹ i moralna spo³eczeñstwa.„Granica" jestnajwybitniejszym utworem powieœciowym Na³kowskiej, jednym z najciekawszychdzie³ prozy polskiej w latach miêdzywojennych.W schemat zwyk³ego romansuobyczajowego wpisa³a Na³kowska donios³¹ problematykê spo³eczn¹ ipsychologiczn¹, Dzie³o wielowarstwowe.Nagroda literacka 1936.I.„Granica" jest analiz¹ struktury spo³ecznej w okresie miêdzywojennym.Utwórpodejmuje temat ró¿nic stanowych i prezentuje charakterystykê grup spo³ecznych.Na obraz tych œrodowisk sk³adaj¹ siê:œrodowisko urzêdniczo - mieszczañskie (El¿bieta, Zenon Kolichowska) -karierowiczostwo, egoizm, jednostronne widzenie œwiata, brak hierarchii wwartoœciowaniu, brak gustu, ¿yj¹ dostatnio i bezmyœlnie.Kettner reprezentujebogat¹ bur¿uazjê wyzyskuj¹c¹ ni¿sze warstwy spo³eczeñstwaziemiañstwo w Boleborzy (rodzice Zenona) - relikt staroszlachetczyzny,konserwatywni, klasa podupad³a, ograniczeni, pielêgnuj¹ pozory zamo¿noœci,egoiœci, uzale¿nieni od bogatego ziemiañstwawielkie ziemiañstwo (Tczewscy) - bogaci, bezproduktywni, prowadz¹ konsumpcyjnytryb ¿ycia, pe³ni¹ kluczow¹ rolê w Polsce, dyktuj¹ prawa polityczne ispo³eczne, zak³amanie moralne, sztandarowa filantropia, kultywuj¹ wielkopañsk¹tradycje i kulturêbiedota (s³u¿ba, ch³opi, œwiat suteren) - poni¿ani, szykanowani, ofiary systemuspo³ecznego, choroby, g³Ã³d, œmieræ, nêdza, wzrasta œwiadomoœæ klasowa, s¹zdolni do buntu, legitymuj¹ siê du¿ymi walorami moralnymi, wytwórcy wartoœcimaterialnychSpo³eczeñstwo cechuj¹ du¿e przepaœci stanowe.Dzieli je sytuacja materialne,pogl¹dy, obyczaje, prawa, mo¿liwoœci ¿yciowe.Granica spo³eczna odgradza œwiatpracy od œwiata konsumpcji, proletariatu od elity.Powieœæ sygnalizuje zwi¹zkipomiêdzy systemem administracyjni - politycznym a kapita³em.II.Na planie psychologiczno - moralnym najistotniejsze jest zagadnienieto¿samoœci Zenona Ziembiewicza, Bohater wielokrotnie przekracza normy moralne,zapomina o m³odzieñczych idea³ach, wychodzi poza normy elementarnejodpowiedzialnoœci moralnej.Sta³e ustêpstwa doprowadzi³y go do katastrofy.Na³kowska dostrzega komplikacje wspó³czesnego œwiata, przemiany obyczajowe,które silnie oddzia³ywa³y na tradycyjne normy moralne.W nastêpstwie tychprocesów granica miêdzy dobrem a z³em stawa³a siê mniej wyrazista, normymoralne ulegaj¹ przekszta³ceniom.„Granica" wskazuje na ró¿nice pomiêdzyintencjami a rzeczywistym postêpowaniem.Granic¹ odpowiedzialnoœci i sumienia,której nie wolno przekroczyæ jest krzywda.Kryterium dobra i z³a jest drugicz³owiek.Pojawia siê zagadnienie wzglêdnoœci ocen postêpowania,niewystarczalnoœci ocen jednostkowych.Zbiorowoœæ ma ró¿norodne punktywidzenia.Z analizy ca³ego utworu wynika, ¿e prawda spo³eczna jest wa¿niejsza dprawdy subiektywnej, prawda subiektywna nie mo¿e byæ jednak pomijana przyocenie cz³owieka.¯ycie wymaga sta³ej konfrontacji prawdy wewnêtrznej zzewnêtrzn¹, subiektywn¹ i obiektywn¹
[ Pobierz całość w formacie PDF ]