[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.by na aprobatê zas³u¿yæ.Silne poczucie winy u osoby depresyjnejzastêpuje tak¿e uczucie lêku, gdy¿ prze¿ywanie poczucia winy, jako doznaniabardziej konkretnego, osadzonego w kontekœcie, jest bezpieczniejsze ni¿nieokreœlony lêk.Zadaniem psychoterapeuty w przypadku wystêpowania silnegopoczucia winy jest, analogicznie jak przy opisanych wy¿ej trudnoœciachdotycz¹cych wrogoœci, wyt³umaczenie pacjentowi powoduj¹cych dan¹ sytuacj¹mechanizmów.Rzeczywist¹ poprawê uzyskuje siê w póŸniejszym etapiepsychoterapii — po zmianie charakteru relacji pacjenta z osob¹ dominuj¹c¹.Z tym wi¹¿e siê drugie podstawowe zadanie terapeuty w procesie psychoterapii.Oprócz nawi¹zania po¿¹danego, lecz¹cego typu relacji z pacjentem, terapeutazbiera informacje na temat dominuj¹cej osoby z jego ¿ycia, tak by mo¿liwe by³odokonanie interpretacji.W jej wyniku pacjent powinien uœwiadomiæ sobie swoj¹nieumiejêtnoœæ ¿ycia dla samego siebie.Wa¿ne, by nauczy³ siê rozpoznawaæw³asne uczucia i potrzeby oraz reagowaæ na nie pozytywnie, jak równie¿, ¿ebyby³ bardziej asertywny i zdolny do ochrony w³asnych interesów.Chodzi tu oprzemieszczenie dotychczasowego Ÿród³a gratyfikacji.W mniejszym stopniupowinna byæ ni¹ druga osoba.Pacjent nie mo¿e za tak wysok¹ cenê, jak chorobapsychiczna, d¹¿yæ do uzyskania aprobaty, uczucia, opieki.Celem terapii jestto, by w wiêkszym stopniu sta³ siê on niezale¿ny i aby dojrza³ do stanowieniasam dla siebie autonomicznego Ÿród³a gratyfikacji.W sytuacji, gdy pacjent w pe³ni uœwiadomi sobie treœæ i znaczeniepatologicznego wzoru funkcjonowania i wp³ywu tego wzoru na swoje ¿ycie,zadaniem terapeuty staje siê stopniowe kierowanie rozwojem pacjenta,stymulowanie, by wytworzy³ on sobie wizjê innych mo¿liwych wzorów w ¿yciu oraz¿eby zaanga¿owa³ siê w jedn¹ z tych wizji z zamiarem zrealizowania jej.Pacjent, który zrozumia³, jak¹ rolê sam odegra³ w tej konfiguracji ¿yciowej,która okaza³a siê dla niego niekorzystna, przestaje czuæ siê bezradny, zwiêkszasiê jego napêd ¿yciowy — staje siê mniej apatyczny i pasywny.Nastêpnym krokiemjest nauka ochrony w³asnych ¿ywotnych interesów i sposobów osi¹gania tego, conaprawdê jest dla niego wa¿ne, wzmacnia go oraz powoduje dobre samopoczucie.Analogiczne procesy wystêpuj¹ w terapii, gdy problemy osoby depresyjnejpolegaj¹ na zwi¹zaniu jej ¿ycia i emocji z dominuj¹cym celem.Wa¿ne jestdotarcie do œwiadomoœci pacjenta i spowodowanie, by on odpowiedzia³ sobie napytanie, czy prawd¹ jest, ¿e dominuj¹cy cel sta³ siê dla niego jedynym mo¿liwymsposobem na ¿ycie i dlaczego taka sytuacja mia³a miejsce.Podsumowuj¹c, do podstawowych zadañ terapeuty nale¿y nawi¹zanie prawid³owej,korzystnej relacji terapeutycznej z pacjentem, zinterpretowanie Ÿróde³jegotrudnoœci i doprowadzenie do zmiany i rozwoju pacjenta.Mo¿e zdarzyæ siê tak, ¿e stan pacjenta — jego nastrój, napêd ¿yciowy — poprawisiê i sam b¹dŸ z pomoc¹ terapeuty jest on w stanie uzmys³owiæ sobiealternatywne sposoby u³o¿enia w³asnego ¿ycia, a jednak tym, co go powstrzymuje,jest obawa przed czymœ nowym i nieznanym.Zazwyczaj inne rozwi¹zania wydaj¹ siêpacjentowi bardzo odleg³e i nie wzbudzaj¹ w nim motywacji do ich osi¹gniêcia.Psychoterapeuta musi stopniowo pomagaæ pacjentowi, o¿ywiaæ w nim motywacjê,chêæ na inne ni¿ dotychczasowe urz¹dzenie sobie ¿ycia.W przypadku pacjentów z ciê¿k¹ depresj¹, nawet w sytuacji, gdy ich stan uleg³dziêki terapii poprawie, ³atwo jest ponownie wejœæ w chorobê.Depresja jest dlanich znanym, w³asnym sposobem prze¿ywania rzeczywistoœci.Ka¿de negatywnezdarzenie ³atwo powoduje powrót do depresyjnego nastroju.Zadaniem terapeutyjest wykazanie pacjentowi, jak wykorzystuje on ka¿de nieprzyjemne wydarzenie,negatywn¹ myœl, by usprawiedliwiæ swoj¹ depresjê.Arieti, podobnie jak Beck (patrz wczeœniej 2.l.), powstanie depresjiprzypisuje g³êbokim mechanizmom, dzia³aj¹cym wczeœnie w okresie rozwoju.Jednakw przeciwieñstwie do Becka, reakcjê osób depresyjnych na negatywne myœli izdarzenia, pogarszanie siê ich nastroju, interpretuje jako chêæusprawiedliwiania i potwierdzania wystêpuj¹cego zaburzenia, a nie jako skutekistniej¹cych zniekszta³ceñ poznawczych, które automatycznie utrzymuj¹ jednostkêw depresji.Ze zmian¹ podejœcia do rzeczywistoœci, innego spojrzenia na ni¹ w wynikupsychoterapii, mo¿e wi¹zaæ siê te¿ wystêpowanie u pacjenta poczucia zdradyw³asnej osoby.Wynika ono z jednoczesnego istnienia w jego umyœle idei,przekonañ charakterystycznych dla depresyjnego sposobu myœlenia oraz wiedzy,przemyœleñ zwi¹zanych z odkryciem i uœwiadomieniem w toku psychoterapiipodstawowych, g³êbokich, autentycznych problemów.Pacjent mo¿e myœleæ o tym, ¿ebêdzie musia³ zrezygnowaæ z pewnych aspiracji, mo¿e ¿a³owaæ nie wykorzystanychokazji itp.; jednym s³owem, przewidywaæ pojawienie siê depresji, ci¹g³e jejtrwanie, b¹dŸ przejawiaæ depresyjne przekonania.Zadaniem psychoterapeuty jestwtedy takie pokierowanie pacjentem, by dostrzeg³ on ten typ myœli i ichznaczenie przy pojawianiu siê depresji, co umo¿liwi odwrócenie procesu,prze³amanie depresyjnej perspektywy i szersze otwarcie siê na nowe mo¿liwoœci.5.PODEJŒCIE BIOENERGETYCZNE LOWENATwórca bioenergetyki — Lowen (1976a, 1976b, Lowen i Lowen 1977) — jedn¹ zeswych ksi¹¿ek poœwiêcili problematyce powstawania zaburzeñ depresyjnych i ichpsychoterapii.Najproœciej ujmuj¹c, zbudowany przez niego schemat wyjaœniaj¹cywszelkie problemy osobowoœciowe obejmuje nastêpuj¹c¹ sekwencjê zdarzeñ:doœwiadczenia zwi¹zane z siêganiem po przyjemnoœæ prowadz¹ do deprywacji,frustracji lub spotykaj¹ siê z kar¹; to z kolei wywo³uje niepokój stanowi¹cyŸród³o powstawania obron (por.Rakowska 1987).Zaburzenia depresyjne dotycz¹ fizycznego i psychicznego poziomu funkcjonowaniajednostki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]