Zubrin Robert Czas Marsa

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Na dodatek akurat ten smokpowsta� raczej w wyniku wyolbrzymienia ni� zmy�lenia.Przyjrzyjmy mu si� przezchwil�.Ju� w XIX wieku na podstawie obserwacji teleskopowych powzi�to podejrzenie, �ena Czerwonej Planecie wyst�puj� silne burze py�owe.Hipotez� potwierdzi�yameryka�skie i rosyjskie sondy kosmiczne, prowadz�ce badania Marsa od latsze��dziesi�tych.Orbita Marsa jest eliptyczna, wi�c gdy na jego po�udniowejpó�kuli jest lato, znajduje si� on o 9% bli�ej S�o�ca ni� wynosi �redniaodleg�o��, natomiast gdy panuje tam zima, znajduje si� on o 9% dalej od S�o�cani� przeci�tnie.Po��czenie zwyczajnego letniego ocieplenia oraz dodatkowegociep�a, uzyskanego dzi�ki przebywaniu bli�ej S�o�ca, powoduje, �e napo�udniowej pó�kuli dochodzi do skrajnych waha� temperatury (podczas gdypó�kula pó�nocna ma �agodne pory roku).Podczas szczególnie ch�odnych zim napó�kuli po�udnic-184 � CZAS MARSAwej du�e ilo�ci dwutlenku w�gla wytr�caj� si� z atmosfery na lodowej czapiebieguna po�udniowego (sk�adaj�cej si� z suchego lodu) i adsorbuj� wantarktyczny regolit (rumosz skalny).Dodatkowa warstwa zamro�onego �adsorbowanego dwutlenku w�gla jest nast�pnie z powrotem uwalniana do atmosfery,gdy silne ocieplenie, zwi�zane z nadej�ciem lata na pó�kuli po�udniowej,dociera do okolic bieguna po�udniowego.Nag�e wprowadzenie gazu do atmosferyMarsa jest na tyle znacz�ce, �e powoduje wzrost ci�nienia atmosferycznego ooko�o 12% w ci�gu paru miesi�cy (pe�na ró�nica warto�ci ci�nieniaatmosferycznego pomi�dzy zim� a latem wynosi prawie dwa razy tyle), co skutkujepowstawaniem pot�nych wiatrów, unosz�cych du�e ilo�ci py�u.Burze py�owe tegotypu rozpoczynaj� si� z nadej�ciem lata na po�udniowej pó�kuli, nast�pnieprzesuwaj� si� na pó�noc, a czasem si� zdarza, �e pokrywaj� ca�� planet�.Zgodnie z pomiarami pr�dko�� wiatru podczas burz py�owych wynosi 50-100 km/h.Burze, które czasami powtarzaj� si� latem na pó�kuli po�udniowej, stopniowocichn� wraz z nadej�ciem jesieni.Podobnie jak na Ziemi, marsja�ska pogodarównie� zawiera element przypadkowo�ci - w niektórych latach burze niemal niewyst�puj�, kiedy indziej za� obejmuj� Czerwon� Planet� bez wyj�tku przez ca�elato.Z regu�y na pó�kuli pó�nocnej mo�na spodziewa� si� przejrzystego niebapodczas wiosny, lata i jesieni.Zapoznajmy si� teraz z do�� nieprzyjemn�histori�.Gdy w listopadzie 1971 roku ameryka�ski �adownik Mariner 9 orazrosyjskie sondy Mars 2 i Mars 3 dociera�y na Marsa, nadchodzi�a w�a�nieglobalna burza py�owa.Przez cztery miesi�ce powierzchnia planety by�aca�kowicie przes�oni�ta py�em i Mariner 9 nie móg� nic zobaczy�.Sytuacja niezak�óci�a zbytnio programu lotu: sonda spokojnie czeka�a na orbicie, a� pogodasi� poprawi.Gdy to si� sta�o, Mariner zaczai przekazywa� dok�adne obrazyca�ego globu.Inaczej potoczy�y si� losy radzieckich sond, które zosta�y z góryzaprogramowane - bez mo�liwo�ci wprowadzenia modyfikacji - na l�dowanieniedaleko równole�nika 45� po�udniowej szeroko�ci geograficznej.Sondy,pos�uszne rozkazom, spu�ci�y si� na spadochronach w sam �rodek szalej�cejburzy.Obie uleg�y zniszczeniu.JAK POKONA� SMOKI l OMIN�� SYRENY � 185L�dowanie na spadochronie podczas marsja�skiej burzy py�owej z pewno�ci� niejest dobrym pomys�em.Zupe�nie inaczej wygl�da sytuacja, gdy ju� si� jest napowierzchni planety.G�sto�� atmosfery na Marsie wynosi zaledwie 1% g�sto�ciatmosfery ziemskiej, a wi�c ci�nienie dynamiczne, wytwarzane przez marsja�skiwiatr, który wieje z pr�dko�ci� 100 km/h, odpowiada ziemskiemu lekkiemuwiatrowi o pr�dko�ci 10 km/h.�adowniki Yiking l i Yiking 2, cho�zaprojektowane na 90 dni funkcjonowania, dzia�a�y przez, odpowiednio, 6 i 4lata.W tym czasie przetrwa�y wiele burz py�owych, a mimo to nie wykryto�adnych uszkodze� przyrz�dów pomiarowych.Okaza�o si�, �e cho� podczas burzyplaneta nie jest widoczna z orbity, widoczno�� na powierzchni nie zostajepowa�nie ograniczona.Py� zmniejsza ilo�� wiat�a, docieraj�cego dopowierzchni, podobnie jak podczas zachmurzonego dnia na Ziemi, lecz obserwatorna powierzchni widzi otoczenie.Je�li marsja�skie instalacje powierzchniowekorzysta�yby z baterii s�onecznych, zmniejszenie nat�enia �wiat�a stanowipewien problem.Baterie fotowoltaiczne mog� jednak przekszta�ca� �wiat�o wenergi� elektryczn� nawet wtedy, gdy �wiat�o jest rozproszone przez py� (tarczaS�o�ca nie musi by� wyra�nie widoczna), wi�c spadek mocy nie by�by ca�kowity.Podczas typowej burzy py�owej mo�na oczekiwa� spadku mocy, uzyskiwanej zbaterii s�onecznych, o oko�o 50%.Wszystko powinno poprawnie funkcjonowa�,je�li modu� energetyczny zostanie tak zaprojektowany, by podczas burz py�owychdostarcza� ilo�� energii, zapewniaj�c� podtrzymywanie �ycia.Gdyby za� w bazieznajdowa� si� reaktor j�drowy, produkuj�cy du�e ilo�ci energii, czytermoelektryczny generator izotopowy, lub gdyby by�a dost�pna energiazmagazynowana w inny sposób (na przyk�ad w postaci lokalnie wytworzonego paliwachemicznego, które mo�na spala� w silniku i dzi�ki temu nap�dza� generator),problem okaza�by si� czysto akademicki.Wyra�ano obaw�, �e py� osadzaj�cy si� w wyniku burz mo�e przykry� bateries�oneczne lub inne powierzchnie optyczne, na przyk�ad okna i przyrz�dy.Problemten nie wyst�pi� podczas186 � CZAS MARSAmisji Yiking.Wydaje si�, �e po przej�ciu burzy pozostaje niewiele py�u, a wprzypadku za�ogowej wyprawy na Marsa nie stanowi to w ogóle problemu: je�libaterie s�oneczne s� przykryte py�em, wystarczy wys�a� kogo� ze szczotk�!Podsumowuj�c, burze py�owe mog� by� niebezpieczne jedynie dla obiektówpoddanych dominuj�cemu wp�ywowi si� aerodynamicznych (maj�cych du�e, wporównaniu do wagi, powierzchnie), takich jak balony lub �adowniki, podwieszonena spadochronach.Je�li �adownik nie korzysta ze spadochronu, a nie przewidujetego plan Mars Direct, nie powinno by� �adnych problemów z przedarciem si�przez burz� py�ow�, podobnie jak samolot bez trudu przelatuje poprzez chmury.Oczywi�cie, wi�kszo�� pilotów zdecydowanie woli l�dowa� przy pe�nejwidoczno�ci, dlatego plan Mars Direct przewiduje wej�cie statku na orbit�oko�omarsja�sk� przed l�dowaniem w celu wyhamowania oraz oceny sytuacji.Je�lipogoda b�dzie z�a, za�oga, wzorem Marinera 9, poczeka na orbicie naprzeja�nienie.Co ciekawe, w dziesi�cioleciu 2001-2010 w przypadku ka�degostartu mo�liwy jest taki wybór trajektorii z Ziemi na Marsa, by statkiprzybywa�y na Czerwon� Planet� podczas pór roku, charakteryzuj�cych si�przejrzystym niebem.Burze py�owe na pewno nie stan� nam na drodze na Marsa [ Pobierz całość w formacie PDF ]

do ÂściÂągnięcia > pdf > download > pobieranie > ebook

Menu

Podobne