[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Pierwszy przyk³ad jest pytaniem zamkniêtym.Mo¿e wywo³aæ ciszê.Nie nasuwaprzypuszczenia, ¿e s¹ jakieœ pytania ani ¿e prosisz grupê o ich zadawanie.Drugi przyk³ad zak³ada, ¿e s¹ pytania, ale prowadz¹cy nie prosi o nie wyraŸnie.Trzeci przyk³ad nie tylko zak³ada, ¿e s¹ pytania, ale równie¿ prowadzi osobytrenuj¹ce przez krótki proces (Poœwiêæcie chwilê.uœwiadomcie sobie wszelkiepytania.wybie¿cie.najistotniejsze.zapytajcie.jesteœcie gotowi.")i prosi o zadanie pytañ.Je¿eli chcesz us³yszeæ wiêcej pytañ wy¿szej jakoœci,ujmij polecenie w ten w³aœnie sposób.Inn¹ mo¿liwoœci¹ jest stworzenie na kilka minut ma³ych grup kon-wersacyjnych wcelu wyjaœnienia pytañ.Jeszcze inny sposób wywo³ywania pytañ stanowi¹ prowokacyjne stwierdzenia.Pojawia siê tu pewne ryzyko, rób to wiêc z uwag¹ i miej w zapasie kilkaodbudowuj¹cych strategii, gdyby posz³o Ÿle.Wykorzystaj wyzwania w celuuwypuklenia punktów nauczania i przyznaj siê do prowokacji, je¿eli toniezbêdne.Ostatecznie nie wywo³ujesz pytania po to, by na nie odpowiadaæ.Mo¿esz sam jesobie zadawaæ w imieniu grupy i nastêpnie na nie odpo-195wiadaæ.Na przyk³ad mo¿esz powiedzieæ: „Czasami pytano mnie, co dzieje siê naseminarium, je¿eli nikt nie chce zadawaæ pytañ.Oto, co mówiê."ChoreografiaMo¿esz wykorzystywaæ sesje pytañ i odpowiedzi, poniewa¿ tworz¹ one naturalneprzerwy w prezentacji materia³u, zostawiaj¹c miejsce na myœli i integracjê.Albo wyznaczyæ czas na pytania.Zajmuj okreœlone miejsce, z któregokonsekwetnie korzystasz, gdy domagasz siê pytañ.Wspominaliœmy ju¿ ooznakowaniu przestrzeni lub choreografii.Tworzy ona nieœwiadome skojarzeniepomiêdzy miejscem, w którym stoisz, a rodzajem dzia³alnoœci, której oczekujesz.Mo¿esz konsekwentnie korzystaæ z innych miejsc w celu prezentacji, podsumowañ,opowiadania historyjek itp.Formu³owanie pytañGdy prosisz grupê o pytania lub uwagi, sposób, w jaki to robisz, okreœlareakcje, które nast¹pi¹.Ramy mog¹ byæ tak sztywne lub tak swobodne, jak sobie¿yczysz.Przyk³ad sztywnej ramy: „Czy s¹ jakieœ pytania dotycz¹ce celunastêpnego æwiczenia?" Bardziej dowolnej: „Jakie macie pytania na tematmateria³u przerobionego na ostatniej sesji?" Twoje pytania kontroluj¹ zasiêgpytañ, które zostan¹ zadane, tak ¿e mo¿na oddaliæ te zagadnienia, które go niedotycz¹.Mo¿esz tak¿e kontrolowaæ okres zadawania pytañ przez wyznaczenie na pocz¹tkuram czasowych: „Teraz chcia³bym odpowiadaæ przez piêæ minut na wasze pytania natemat." Ludzie bêd¹ trzymaæ siê wyznaczonych granic, gotowi do kontynuowaniaszkolenia piêæ minut póŸniej.Otwarte ramyJe¿eli mówisz: „Chcia³bym odpowiedzieæ na wszelkie uwagi lub pytania, któremacie", ustalasz otwarte ramy, szeroko otwarte.Wywo³asz wiele reakcji i mo¿eszjedynie ¿a³owaæ, ¿e otwarte ramy wychodz¹ na zewn¹trz!B¹dŸ ostro¿ny podczas stosowania otwartych ram.Mog¹ one byæ przydatne dowychwytywania pytañ, które wykluczy³eœ z ram sztywniej -196szych.Nadaj¹ siê równie¿ dobrze, aby wype³niæ krótkie okresy, gdy osobytrenuj¹ce siê spóŸniaj¹ lub gdy osi¹gn¹³eœ cele szkolenia przed czasem.Pytania zamykaj¹ceGdy chcesz zakoñczyæ sesjê pytañ, mo¿esz poprosiæ o pytanie zamykaj¹ce:„Odpowiem na jeszcze jedno pytanie na ten temat, zanim przejdziemy do nastêpnejczêœci." Potem powiedz, ¿e bêdziesz dostêpny w czasie przerwy, je¿eliuczestnicy szkolenia chc¹ o coœ jeszcze zapytaæ, ale teraz przechodzisz dalej.Jednoczeœnie twój g³os musi brzmieæ zdecydowanie.Przyspiesz tempo mówienia.Mo¿esz równie¿ u¿yæ humoru.ODPOWIADANIE NA PYTANIAOdpowiedzi na pytania uwzglêdniaj¹ w du¿ym stopniu zainteresowania grupy.Niektórzy uczestnicy szkolenia nigdy nie zadaj¹ pytañ i dlatego musisz polegaæna bardziej zaanga¿owanych.Czasem osoba dominuj¹ca nad grup¹ przyjmuje rolêzadaj¹cego pytania.Daj temu cz³owiekowi satysfakcjê, a ca³a grupa bêdziezadowolona.Generalna zasada odpowiadania na pytania polega na tym, aby robiæ to w sposób,który bezpoœrednio lub poœrednio przyspiesza uzyskanie celów szkolenia.Osobytrenuj¹ce musz¹ coœ zrozumieæ, ¿eby zrobiæ postêp, a pytania obrazuj¹ poziomtego zrozumienia.Chocia¿ musisz utrzymywaæ kontakt z grup¹, nie musisz odpowiadaæ bezpoœredniona ka¿de pytanie.Niektórzy szkoleniowcy tak postêpuj¹ i ³atwo daj¹ siêsprowadziæ z drogi.Pytania, które odbiegaj¹ od tematuGdy pytanie wychodzi poza ustalone ramy, mo¿esz je po prostu pomin¹æ izaznaczyæ to za pomoc¹ specjalnego gestu, jak roz³o¿enie r¹k, aby osobapytaj¹ca i ca³a grupa mog³y to zobaczyæ.Czyñ tak konsekwentnie, a stanie siêto kotwic¹ zwi¹zku z tematem, bardzo przydatnym narzêdziem szkolenia.Kiedykolwiek uczestnik kursu zadaje pytanie, które nie ma zwi¹zku z tematem lubz twoimi celami, powstrzymaj go z wdziê-197kiem i jednoczeœnie zastosuj kotwic¹.Grupa otrzyma wówczas tê wiadomoœæ napoziomie œwiadomym i nieœwiadomym.Mo¿esz równie¿ zignorowaæ pytanie, je¿eli zajmiesz siê nim w póŸniejszym etapieszkolenia.Wyjaœnij to i poproœ osoby trenuj¹ce, aby zapyta³y we w³aœciwymmomencie.Gdy pytanie interesuje mniejsz¹ czêœæ grupy, mo¿esz powiedzieæ: „Tointeresuj¹ce pytanie.Nie s¹dzê, abym móg³ siê teraz nim zaj¹æ, nie mamy czasu.Zapytajcie mnie na przerwie".Kiedyœ podczas szkolenia uczestnik wspomnia³ psychosyntezê.Piêæ minut póŸniejktoœ inny zapyta³: „Co to jest psychosynteza?" Kierowa³ pytanie bardziej doosoby, która o tym wspomnia³a, ni¿ do mnie.Powiedzia³em: „Bardzo interesuj¹cykierunek w psychologii, który jest idealnym tematem do rozmów podczas przerwy".Rzadko zdarza siê, aby wyrywkowe dyskusje w grupie by³y przydatne.Syndrom motorynkiNiektórzy ludzie mówi¹, zanim pomyœl¹ i wydaj¹ siê tworzyæ pytania wraz zporuszaniem siê.Mog¹ przeskakiwaæ z tematu na temat i zadawaæ po dwa lub trzypytania na raz.Mo¿esz przerwaæ tok tych pytañ, prosz¹c o wybranienajwa¿niejszych lub o zastanowienie siê przez chwilê.Niektórzy trenuj¹cyprzeci¹gaj¹ czas zadawania pytañ i chc¹ skupiæ na sobie ca³¹ uwagê cz³onkówgrupy.Wydaje siê, ¿e zawsze maj¹ coœ do dodania.Grupy mog¹ irytowaæ siê tym imog¹ mieæ ¿al do ciebie, je¿eli czegoœ z tym nie zrobisz.W takiej sytuacjipowinieneœ powiedzieæ: „Dziêkujê za pytanie.Jesteœ wyj¹tkowo dobry w zadawaniupytañ.Przypuszczam, ¿e zrozumiesz, je¿eli o nastêpne pytanie poproszê resztêgrupy".Jesteœ odpowiedzialny wobec wszystkich uczestników, lecz równie¿ wobecosoby pytaj¹cej i powinnieneœ zadbaæ o to, aby nie sta³a siê niepopularna wgrupie.ODPOWIADANIE NA PYTANIAKtoœ powiedzia³: „W ka¿dym pytaniu kryje siê stwierdzenie".A w ka¿dymstwierdzeniu jest widzenie œwiata.Stwierdzenia mog¹ byæ postrzegane jakopytania.Na przyk³ad cz³onkowie parlamentu czêsto pytaj¹:198„Czy¿ nie jest faktem, ¿e
[ Pobierz całość w formacie PDF ]