[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Uwaga koñcowaSpekulatywne u¿ycie rozumu wodniesieniudo przyrody prowadzi do absolutnejkoniecznoœci jakiejœ najwy¿szej przyczyny œwiata; praktyczne u¿ycie rozumu, zewzglêdu na [to, ¿e posiadamy] wolnoœæ, prowadzi tak¿e do absolutnejkoniecznoœci, lecz tylko praw czynów rozumnej istoty jako takiej.Jest zaœistotn¹ zasad¹ wszelkiego u¿ycia naszego rozumu doprowadziæ jego poznanie doœwiadomoœci jego koniecznoœci (albowiem bez niej nie by³oby ono poznaniemrozumu).Jednak jest te¿ równie istotnym ograniczeniem tego samego rozumu, ¿enie mo¿e on zrozumieæ ani koniecznoœci tego, co istnieje lub staje siê, anitego, co staæ siê powinno, je¿eli nie przyjmie za podstawê warunku, pod którymcoœ istnieje, staje siê lub staæ siê powinno.W ten jednak sposób przezustawiczne dopytywanie siê o warunek odsuwa siê tylko coraz dalej zaspokojenie[potrzeb] rozumu.Przeto szuka on niezmordowanie czynnika bezwarunkowokoniecznego i czuje siê zniewolony do przyjêcia go, bez jakiegokolwiek œrodkado wyt³umaczenia go sobie; i mo¿e sobie to uwa¿aæ za doœæ wielkie szczêœcie,je¿eli uda mu siê wynaleŸæ pojêcie zgadzaj¹ce siê z tym przypuszczeniem.Niejest wiêc ¿adn¹ nagan¹ dla naszej dedukcji najwy¿szej zasady moralnoœci, leczzarzutem, który trzeba by zrobiæ ludzkiemu rozumowi w ogóle, ¿e nie mo¿ewyt³umaczyæ bezwarunkowego praktycznego prawa (jakim musi byæ imperatywkategoryczny) w jego absolutnej koniecznoœci; nie mo¿na112Uwaga koñcowaBo¿a, boska wola (GottlicherWille).W.b.wy³¹cza zainteresowanie, 39; imperatywy i powinnoœci nieistniej¹ dla w-i b-skiej, 40; w.b.podstaw¹ teologicznego pojêcia moralnoœci,zak³adaj¹cego heteronomiê, 81—83.Cel (Zweck).Cel w imperatywie kategorycznym, hipotetycznym i w imperatywachzrêcznoœci, 40—42; szczêœliwoœæ rzeczywistym celem wszystkich istotrozumnych, 42—43; kto chce celu, chce te¿ wiod¹cego doñ œrodka, 45—46> cel aœrodek, cel wzglêdny i cel sam w sobie, cele subiektywne i obiektywne, 60— 65;obowi¹zek jako cel sam w sobie, 70; cnota jako cel sam w sobie, 72; cz³owiekjako cel sam w sobie, 73—75; pañstwo celów, p.pañstwo.Cena (Preis).Cena agodnoœæ, 70, 72.Cena rynkowa (Marktpreis), 70—71.Cena uczuciowa (Affeklions-preis), 71.bowiem rozumowi poczytywaæ za z³e, ¿e nie chce tego uczyniæ za pomoc¹ jakiegoœwarunku, mianowicie za pomoc¹ jakiegokolwiek zainteresowania wziêtego zapodstawê, poniewa¿ wówczas wspomniana zasada nie by³aby moraln¹, tj.[nieby³aby] najwy¿szym prawem wolnoœci.I tak nie pojmujemy wprawdzie praktycznejbezwarunkowej koniecznoœci moralnego imperatywu, ale pojmujemy przecie¿ jegoniepojêtoœæ, a to jest wszystko, czego mo¿na s³usznie wymagaæ od.filozofii,która w zasadach dociera a¿ do granic rozumu ludzkiego.SKOROWIDZ POJÊÆ I NAZWISKAntropologia (Anthropologie).Praktyczna a.jako empiryczna czêœæ etyki, 4;praktyczn¹ a-ê musi poprzedziæ metafizyka moralnoœci, 5; a.czyli znajomoœænatury cz³owieka nie mo¿e byæ podstaw¹ filozofii moralnej, 6, 35, 37; a.jestpotrzebna dopiero dla etyki zastosowanej do cz³owieka, 37.Autonomia woli (Autonomie des Willetu).A.w.jako najwy¿sza zasada obowi¹zku,68; jako podstawa godnoœci natury ludzkiej, 72; a.w.polega na tym, ¿emaksymy woli mog¹ byæ powszechnie prawodawcze, 77; zasada i prawa a-i w.,77—78; a.w.jako najwy¿sza zasada moralnoœci, 78—79; zasada a-i w.podstaw¹pojêcia moralnoœci, 85; stosunek zasady a-i do idei wolnoœci i do prawamoralnego, 86, 90, 96; stosunek czynów do a-i w., 98; a.w.a œwiat czystegointelektu, 98, 104; a.w.a wolnoœæ woli, 108.Bóg (Cott), 31, 81; p.te¿ istota œwiêta
[ Pobierz całość w formacie PDF ]