[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Schachter przyjmuje, ¿e emocja wyrasta z poznawczej interpretacji pobudzenia.Mo¿liwoœæ powstania emocji wystêpuje wtedy, kiedy istnieje mo¿liwoœæpoznawczego okreœlenia tego, co siê dzieje w ciele (poznawczego - ocenawartoœciowanie).Poznanie (umys³) i pobudzenie (cia³o) to dwa elementy idlatego dwuczynnikowa teoria emocji.Emocja powstaje wtedy, gdy cz³owiek odczuwa pobudzenie, które wi¹¿e siê zawszez aktywnoœci¹ uk³adu nerwowego.To pobudzenie jest tylko dyspozycj¹ dopojawienia siê emocji, wyzwala poznanie, ukierunkowuje poznanie.Stanpobudzenia jest czynnikiem wyzywaj¹cym, prowokuj¹cym do tego, ¿e cz³owiek szukaprzyczyn swego pobudzenia.Wtedy w³¹cza siê poziom poznania, oceny,wartoœciowania.Poziom oceny, poznania, wartoœciowania wraz z tym pobudzeniemtworz¹ coœ co mo¿na nazwaæ uk³adem emocjonalnym.Jest taki schemat w kolejnoœcinastêpstw: widzisz niedŸwiedzia na sali wyk³adowej, pobudzony zostaje systemoceny, oceniasz poznawczo czy sytuacja jest bezpieczna czy nie.Okreœlaszprze¿ywany stan pobudzenia jako strach, poniewa¿ uciekasz od czegoœ.Zostajeokreœlone otrzymane pobudzenie, poznawczo nazwane.Jak zostaje nazwane za tymnastêpuje zachowanie, jakieœ dzia³anie.CYTAT Z KSI¥¯KI „PSYCHOLOGIA I ¯YCIE"„Wspó³czeœni psychologowie s¹ przekonani, ¿e emocja nie jest zdeterminowanajedynie przez reakcje fizjologiczne, lecz wymaga poznawczej oceny sytuacjibodŸcowej.Jedna z teorii g³osi, ¿e reakcje fizjologiczne (w zasadzieniezró¿nicowane) determinuj¹ intensywnoœæ emocji; natomiast dla okreœlenia jejjakoœci (jaka to emocja) ludzie wykorzystuj¹ dane poznawcze istotneemocjonalnie (opieraj¹c siê na sygna³ach odbieranych ze swego bezpoœredniegootoczenia).Teoria ta by³a sprawdzana w eksperymencie.EKSPERYMENTSCHACHTERA I SINGERA (przedstawiony przez prof.podczas wyk³adu) Uosób badanych (mê¿czyzn) wywo³ano przekonanie, ¿e eksperymentator bada wp³ywnowej mieszanki witaminowej na funkcjonowanie wzroku.Badani otrzymywalizastrzyk, a nastêpnie udawali siê do poczekalni - rzekomo po to.aby czekaæ nawyst¹pienie efektu zastrzyku.Grupa eksperymentalna: zastrzyk w rzeczywistoœcizawiera³ adrenalinê, która zwykle powoduje przyspieszenie tempa pracy serca,tempa oddychania, dr¿enie i niekiedy wzmo¿ony nap³yw krwi do twarzy(charakterystyczne dla pobudzenia osiprzysadka-nadnercze).Grupa kontrolna:badani otrzymywali zastrzyk placebo, które bezpoœrednio nie powodowa³o ¿adnegofizjologicznego pobudzenia.— Eksperymentatorzy manipulowali tak¿e poznawcz¹ocen¹ stanu organizmu przez osoby badane.Pierwszej grupie osób badanych(adreno-poinformowani) powiedziano o „ubocznych skutkach" zastrzyku; mieli wiêconi w³aœciwe wyjaœnienie swego pobudzenia.Drugiej grupie (adreno-niepoinformowani) powiedziano, ze nie bêdzie ¿adnych skutków ubocznych, Trzeciejgrupie (adreno-blêdnie poinformowani) powiedziano, ¿e skutkami ubocznymi bêdziedrêtwienie, swêdzenie i ból g³owy.Ostatnie dwie grupy byty pozbawione w³aœciwego wyjaœnienia swego stanupobudzenia.Przewidywano, ¿e badani z tych grup bêd¹ aktywnie poszukiwaæ w swymbezpoœrednim otoczeniu w³aœciwych wyjaœnieñ tego , co czuj¹, a zatem bêd¹bardziej podatni na wp³yw wszelkich wystêpuj¹cych w nim bodŸców.Ka¿dy z badanych studentów zastawa³ w poczekalni innego studenta, czekaj¹cegorzekomo, podobnie jak on, na wyst¹pienie dzia³ania zastrzyku.W rzeczywistoœciby³ to pomocnik eksperymentatora, który.wkrótce zaczyna³ zachowywaæ siê wsposób „ emocjonalny".Po³owie osób badanych demonstrowa³ swe rozbawienie:bazgra³, rzuca³ samolociki z papieru.W obecnoœci pozosta³ych osób badanychstawa³ siê coraz bardziej zirytowany i rozgniewany z powodu kwestionariusza,który eksperymentator da³ im do wype³nienia, a¿ w koñcu dar³ go i wypada³ zpokoju.Badani wype³niali równie¿ kwestionariusze, w których opisywali w³asnystan emocjonalny.Osoby badane w tych dwóch grupach, które nie zna³y w³aœciwegowyjaœnienia swego pobudzenia, czu³y siê uszczêœliwione, gdy pomocnikeksperymentatora zachowywa³ siê figlarnie, by³y zaœ mniej szczêœliwe, gdyudawa³ on rozgniewanego.Przypuszczalnie spostrzegane zachowanie i nastrójpomocnika eksperymentatora wp³ywa³y na ich ocenê w³asnego nie wyjaœnionegopobudzenia.W³aœciwie poinformowani badani, którzy znali ju¿ odpowiedniewyjaœnienie swego pobudzenia fizjologicznego, nie byli podatni na nastrójpomocnika i efekty te u nich nie wyst¹pi³y.Podobnie u badanych z grupykontrolnej (placebo), u których nie wystêpowa³o ¿adne fizjologiczne pobudzenie,lecz otrzymywali te same spo³eczne dane poznawcze, ró¿nice te nie wyst¹pi³y.Wyniki eksperymentu zdaj¹ siê potwierdzaæ teoriê, ¿e jakoœæ stanówemocjonalnych jest zdeterminowana przez czynniki poznawcze.Osoby badaneznajduj¹ce siê w stanie pobudzenia fizjologicznego (którego nie potrafi³ywyjaœniæ) okreœla³y swoje emocje w ró¿ny sposób, zale¿nie od poznawczychaspektów sytuacji.Wyniki takie podwa¿aj¹ bezpoœrednio wczeœniejsz¹ teoriêemocji, która sugerowa³a istnienie zwi¹zku przyczynowego miêdzy wzbudzeniemfizjologicznym a doœwiadczeniem poznawczym.Jednakie metodologiczna rzetelnoœæ opisanych powy¿ej badañ równie¿ zosta³apodwa¿ona.Problemy metodologiczne: Adrenalina oddzia³ywuje w ró¿ny sposób naró¿nych ludzi - czas wyst¹pienia i trwania objawów oraz ich intensywnoœæ zale¿¹od ciê¿aru cia³a i innych czynników.Teoria ta nadal oczekuje na definitywn¹weryfikacjê.Brak mo¿liwoœci wyjaœnienia fizjologicznego pobudzenia (adreno-niepoinformowani) i (adreno-b³êdnie poinformowani) zaczyna byæ wyzwalana potrzebaoceny, co siê dzieje w naturalny sposób z organizmem.W tym momencie nastêpujeodwo³anie siê do otoczenia.Otoczenie umo¿liwia poprawne okreœlenieprze¿ywanego stanu.W tym momencie nastêpuje szukanie wskaŸników w otoczeniu.Dziêki temu spe³niona zostaje potrzeba nazywania emocji i zachowanie adekwatniedo tego jak zosta³a nazwana emocja.Jak nazwano emocjê - gniewem - zachowanieadekwatne do gniewu.To jest ta myœl Schachtera.Dwuczynnikowa teoria emocji jest ju¿ w zasadzie teori¹ klasyczn¹.Ta teoriaspowodowa³a uruchomienie pewnych poszukiwañ interpretacyjnych i to by³o b.cenne
[ Pobierz całość w formacie PDF ]