[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.RÓ¯NICE INDYWIDUALNE W AGRESJ63Jednak¿e g³êbsza analiza tych danych dyktuje kilka wa¿nych zastrze¿eñ.Naj­wa¿niejsze z nich dotyczy faktu, ¿e ró¿nice miêdzy p³ciami w agresjizmieniaj¹ siê w zale¿noœci od typu zachowania agresywnego, który jestprzedmiotem badania.Ró¿nice miêdzy p³ciami s¹ zazwyczaj wiêksze przy pomiarzeagresji fizycznej w po­równaniu z werbaln¹ oraz przy pomiarze agresjibezpoœredniej w porównaniu z poœredni¹.Ponadto na wielkoœæ ró¿nic miêdzyp³ciami wp³ywa metoda pomiaru agresji (nominacje rówieœników, obserwacja ³ubzachowanie w warunkach ekspe­rymentalnych).Kwesti¹ sporn¹ jest to, czyomawiane ró¿nice miêdzy p³ciami sta­j¹ siê z czasem coraz mniejsze.Kilkuautorów prac przegl¹dowych stwierdzi³o, ¿e wczeœniejsze badania wykazywa³ywiêksze ró¿nice ni¿ publikacje bardziej aktualne (np.Hyde, 1984), a niektórzyz nich doszli na tej podstawie do wniosku, ¿e w wy­wo³ywaniu ró¿nic miêdzyp³ciami wa¿niejsza od procesów biologicznych jest socja­lizacja.Jednak¿eKnight, Fabes i Higgins (1996) wykazali, ¿e badania wczeœniejsze i póŸniejszeró¿ni¹ siê nie tylko dat¹ publikacji, ale i zastosowan¹ metodologi¹.Z kolei,faktem bezspornym jest systematyczny zwi¹zek ró¿nych metodologii z wielkoœci¹ró¿nic miêdzy p³ciami.Kiedy te ró¿nice metodologiczne zosta³y wziê­te poduwagê w przeprowadzonej przez Knighta ponownej analizie badañ objêtychmetaanaliz¹ przez Hyde (1984), „efekt roku publikacji" znikn¹³.Z systematycznych danych œwiadcz¹cych o tym, ¿e mê¿czyŸni s¹ bardziejagre­sywni od kobiet, bynajmniej nie wynika, ¿e kobieca agresja nie istnieje(Keeney, Heide, 1994; White, Kowalski, 1994).Bjorkqvist i Niemela (1992)przedstawili wy­czerpuj¹ce omówienie ró¿nych aspektów kobiecej agresji,obejmuj¹ce zarówno analizy biologiczne, jak i miêdzykulturowe.Dane te œwiadcz¹o tym, ¿e dziewczê­ta mog¹ z wiêkszym prawdopodobieñstwem anga¿owaæ siê wbardziej poœrednie formy agresji, takie jak agresja relacyjna (na przyk³adwykluczanie innych i rozsie­wanie plotek).W badaniach, które Bjorkqvist,Osterman i Lagerspetz (1994) przeprowadzili na osobach doros³ych, kobietyrównie¿ uzyska³y wy¿sze od mê¿­czyzn wyniki w zakresie agresji relacyjnej.Wbadaniach tych stwierdzono po­wszechne wystêpowanie agresji poœredniej tak¿e umê¿czyzn, przy czym u nich czê­œciej przyjmowa³a ona formê agresji o pozorachracjonalnoœci.Kategoria ta obejmuje akty agresji, dla których mo¿na podaæracjonaln¹ podstawê (na przyk³ad niesprawiedliwa krytyka, ograniczanie szanswypowiedzenia siê).Wyjaœnienie ró¿nic miêdzy p³ciami w zakresie agresjiO ile dane o istnieniu ró¿nic miêdzy p³ciami w agresji s¹ ca³kiem jednoznacznei przekonuj¹ o wy¿szym poziomie agresji u mê¿czyzn, o tyle zadanie wyjaœnieniapowodów tych ró¿nic jest dalekie od rozwi¹zania.Zasadniczo przyjmuje siê trzyg³Ã³wne linie wyjaœniania: wyjaœnienie hormonalne, model socjobiologiczny imo­del roli spo³ecznej [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • orla.opx.pl