[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jednak¿e J.B.Frey(CIJLXX nr 3) zauwa¿a, ¿e w napisach ¿ydowskich w Rzymie synagogê stale oznaczawspólnotê, a proseuche — dom kultu religijnego.182 Czyli o naszej godzinie 12.183 Czyli o godzinie 6-7 rano.184 Nazwa tej miejscowoœci wydaje siê zgrecyzowana lub zdeformowana.W ka¿-dym razie nieznana jest miejscowoœæ o tej nazwie (A.Schalit).185 Jedynie kodeks R ma lekcjê: „od razu", pozosta³e zaœ: „z ³atwoœci¹".(Niesew ogóle opuszcza to wyra¿enie).186 Por.par.271.Prawdopodobnie tak¿e wystêpuje tu w charakterze zarz¹dcysynagogi.187 Por.293 i 303.Jezus pozwala wejœæ Józefowi z dwoma cz³onkami stra¿y przy-bocznej.188 Por.66-69.189 Por.32.190 Por.tam¿e o stronnictwach w Tyberiadzie.191 Idea Opatrznoœci Bo¿ej u Józefa jest wyrazem tradycji ¿ydowskiej maj¹cejŸród³o w literaturze sapiencjalnej (Mdr 14, 3; „steruje nim Opatrznoœæ Twa,Ojcze";17, 2: „wy³¹czeni spod wiecznej Opatrznoœci").192 W 293 by³a mowa tylko o sztyletach.193 Kamienowanie by³o u ¯ydów zwyczajowym wymierzaniem kary.194 O wrogim Józefowi postêpowaniu Szymona zob.190-193 i BJ 4, 159.195 Tj.Irbid w dolnej Galilei na pó³nocny zachód od Tyberiady.Por.188.196 Por.wy¿ej 126.197 Chodzi o dwóch delegatów z Jerozolimy, pozostawionych w Tyberiadzie (316).198 Kodeksy podaj¹ tu niezrozumia³¹ lekcjê.Poniewa¿ kontekst wymaga nazwymiejscowoœci, której brak, wiêc Thackeray sugeruje, ¿e chodzi o miejscowoœæAdamale¿¹c¹ w górach oko³o 10 km na po³udniowy zachód od Tyberiady, czego œlademjestforma „domais".199 Por.197.200 Albo: „przez g³upotê" (kodeks A).201 Wyra¿enie to opuszczaj¹ rêkopisy PR¥.202 Tekst w nawiasie opuszczaj¹ rêkopisy PRMV.203 Zob.ni¿ej par.410.204 Zob.C.Ap.l, 56, przyp.52.205 Dos³ownie: „tych historii" — mo¿e obu dzie³ Józefa i Justusa.20^ Scytopolis sta³o po stronie króla Agryppy i Rzymian.By³o miastem autonomi-cznym pod rzymskim zwierzchnictwem, lecz nie wydaje siê, by nale¿a³o doktóregoœz Herodów.207 Dos³ownie: „swoj¹ ojczyznê" (miejsce ojczyste).208 Por.par.342 oraz C.Ap.l, 56 (przyp.52).209 Przek³ad tej czêœci zdania wed³ug kodeksu R.210 Tutaj chodzi o wydanie na koszt pañstwa.211 „Najdro¿szy" — dodaj¹ kodeksy RAMY.212 Tekst w¹tpliwy.Krytycy widz¹ w tym miejscu lukê.213 Chodzi o Justusa, do którego Józef raz jeszcze siê zwraca.214 Józef podejmuje tutaj opowiadanie przerwane w par.336.Por.EJ 2, 622-625.215 Lekcjê „wspó³obywatele" maj¹, zapewne s³usznie, kodeksy MV, ale lekcjê„¿o³nierze" — PRA.216 Por.BJ 2, 645 n, gdzie porz¹dek chronologiczny jest odwrotny.217 Tyberiada mia³a swoj¹ radê (169), dom modlitwy (277), ciep³e Ÿród³a (85nn),stadion (92, 331), ale bank królewski i archiwa Galilei znajdowa³y siê wSefforis (38).218 Por.207; 233.219 „Zejœæ", poniewa¿ Tyberiada by³a ni¿ej po³o¿ona.220 Tyberiada stanowi³a wówczas czêœæ „królestwa" Agryppy II (BJ 2, 252; Antiq.20, 159), ale miasto Asochis, g³Ã³wna kwatera Józefa (384), nie nale¿a³o doniego.221 Zob.32 i nn.222 Zob.341 n.223 Por.373 nn.224 Zarz¹dcy Syrii, którego klêska na pocz¹tku powstania umocni³a zwolennikówbuntu (23 n.)225 Miejscowoœæ w Galilei, le¿¹ca mo¿e na wzgórzach Arbeli (A.Schalit).226 Tekst t³umaczony wed³ug P.Inne kodeksy podaj¹ w tym miejscu ró¿ne formy,zdradzaj¹ce pochodzenie z glosy marginalnej.227 Por.381.228 Betsaida, nazwana póŸniej na czeœæ Julii córki Augusta Julias, le¿a³a wpó³noc-nym krañcu jeziora Genezaret, po wschodniej stronie Jordanu.229 O Seleucji zob.par.187, przyp.139.230 O Gamali zob.par.46, przyp.49.231 Albo: „zaszed³em drogê" — wed³ug kodeksu P.232 Rêkopisy podaj¹ tak¹ nazwê tej miejscowoœci po³o¿onej nad jeziorem Geneza-ret.Za czasów Józefa zwykle nazwê tê wymawiano Kafarnom lub Kafarnoom (A.Scha-lit).Prawdopodobnie jest to znane z ewangelii Kafarnaum (Thackeray).233 Por.46 n i 179 n.234 Por.341-343.235 Por.213 n; 227.236 Luka w tekœcie.Por.BJ 3, 59-63; 110-114.237 Równoleg³y opis tego w BJ 3, 110 nn.238 Kodeksy podaj¹ b³êdn¹ lekcjê (Taris, Taricheas), ale niew¹tpliwie chodzi oGa-ris, jak wynika z BJ 3, 129.239 Wed³ug BJ 3, 408 Wespazjan podarowa³ Józefowi wspania³¹ szatê i ró¿ne ko-sztownoœci.240 Przyjêto lekcjê editio princeps: „apellage", co mo¿na rozumieæ w sensie:„umar³a".Inni id¹c za lekcj¹ rêkopisów t³umacz¹: „rozwiod³em siê".241 W BJ 4, 627-629 Józef opowiada, w jaki sposób uwolniono go z kajdan.242 Wed³ug relacji BJ 5, 541 Józef zosta³ ugodzony kamieniem w g³owê i upad³nieprzytomny na ziemiê.Józef znajdowa³ siê po uwolnieniu w nieco fa³szywejsytuacjii ¯ydzi os¹dzali go za to bardzo surowo.243 Luka w tekœcie.Niew¹tpliwie chodzi o zwoje Prawa.244 Znaczenie tego wyra¿enia nie jest jasne.Niektórzy proponuj¹ t³umaczenie:„aby respektowaæ ich dawny los" (Pelletier) lub: „aby pochlebiæ ich dawnemulosowi"(Traill).245 Ten sam, co wspomniany w BJ 3, 310 (i innych miejscach) dowódca V legionu,Sextus Cerealius Vettulenus.246 Miejsce urodzenia proroka Amosa le¿¹ce oko³o 30 km na po³udnie od Jerozoli-my.247 Jonatesa (Jonatana) „najpierw wziêto na mêki, a potem ¿ywcem spalono" (BJ7, 450).248 O tym powstaniu zob.BJ 7, 437-450.249 w 79 r250 Obrany cesarzem w 81 r.251 Tacyt w swej Historii w zupe³nie podobny sposób wyra¿a wdziêcznoœæ wzglê-dem Flawiuszów: „Nie bêdê przeczy³, ¿e mojej karierze urzêdniczej da³ pocz¹tekWes-pazjan, ¿e popchn¹³ j¹ Tytus, a Domicjan jeszcze dalej posun¹³" (Zob.Dzie³aTacyta II,prze³o¿y³ i wstêpem poprzedzi³ Seweryn Hammer, Dzieje, I, l Warszawa 1939).252 Autobiografia (Vita) prawdopodobnie stanowi³a dodatek do drugiego wydaniaAntiquitates.(Por.Antiq.20, 266 i Wstêp, s.15 nn)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]