[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Uczeñ dyslektyk dotkliwiej odczuwa swoje trudnoœci w klasachstarszych, poniewa¿ musi siê uczyæ wielu przedmiotów za pomoc¹czytania i pisania (historii, biologii itp.).Ma znacznie wiêcejtekstów doprzeczytania i zapisania, spotyka siê z wymaganiami wielu"nauczycie-li-przedmiotowców", którzy nie rozumiej¹ specyfiki jego trudnoœci.Okres dorastania sprawia te¿ nowe problemy: zwiêkszenie pobudliwo-œci, trudnoœci z koncentracj¹ uwagi, szybk¹ mêczliwoœæ, które dodat-kowo utrudniaj¹ naukê szkoln¹.Doroœli dyslektycy najczêœciej ograniczaj¹ siê do czytania prasyi ewentualnie literatury fachowej czy zwi¹zanej z ich hobby.Ichtrudnoœci w czytaniu potêguje ugruntowana latami niepowodzeñbariera emocjonalna ("za trudne dla mnie", "ja nigdy tego niepotrafiê"),która obezw³adnia wiele osób i blokuje im drogê rozwoju.Doroœlidyslektycy mog¹ reprezentowaæ du¿¹ wiedzê korzystaj¹c wy³¹cznie zprasy, radia , telewizji i kina.Zazwyczaj skrupulatnie ukrywaj¹przedinnymi swoj¹ u³omnoœæ.Jako osobom inteligentnym dobrze im siê toudaje.Mog¹ byæ te¿ dobrymi fachowcami, lecz ucz¹ siê czynnoœcizawodowych niemal wy³¹cznie na drodze pokazu i instrukcji ustnej.8.Czy dzieci dyslektyczne maj¹ tylko trudnoœci w jêzyku polskim?Jak ³atwo sobie wyobraziæ, trudnoœci w czytaniu i pisaniuutrudniaj¹naukê jêzyka polskiego w klasach m³odszych.Jednak¿e jeœli zkoñcem okresu nauczania pocz¹tkowego dziecko nie nauczy siêdobrze czytaæ, to po przejœciu na wy¿szy poziom edukacji (tzw.nauczanie systemowe - od klasy I trudnoœci dziecka musz¹ uogólniæsiê na inne przedmioty.Czytanie niezbêdne jest bowiem do poslugi-wania siê podrêcznikami, np.do historii, geografii, które s¹podsta-w¹ przyswajania wiedzy i wykonywania zadañ.Niepowodzenia mog¹ siê pojawiæ równie¿ w matematyce, poniewa¿dziecko niepoprawnie odczytuj¹c treœæ zadañ z tekstem, popelniab³êdy np.zwi¹zane z czytaniem cyfr od strony prawej do lewej (56zamiast 65).Tak wiêc w starszych klasach mamy zwykle doczynieniaz uogólnieniem siê niepowodzeñ szkolnych.9.Jak odró¿niæ dziecko ze specyficznymi trudnoœciami w pisaniuod innych, które równie¿ pisz¹ niepoprawnie?Wszystkie dzieci rozpoczynaj¹ce naukê szkoln¹ maj¹ trudnoœci zopanowaniem poprawnej pisowni, jednak¿e w przypadku dzieci zdysortografi¹ trudnoœci te nie znikaj¹ pod wptywem zwyk³ych oddzia-³ywañ dydaktycznych nauczyciela, wynikaj¹cych z programu naucza-nia, w wyniku stosowania rutynowych metod nauczania.Trudnoœcitych dzieci s¹ nasilone i uporczywe, utrzymuj¹ siê po zakoñczeniuetapu nauczania pocz¹tkowego, a nie poddane specjalnym æwicze-niom, daj¹ o sobie znaæ do koñca ¿ycia.Dodaæ nale¿y, ¿e zmienia siê nieco symptomatologia tych trudnoœci:pocz¹tkowo s¹ to trudnoœci z zapisem jakichkolwiek wyrazów, póŸniejdziecko potrafi pisaæ, lecz popelnia specyficzne b³êdy w pisaniuorazbtêdy tzw.ortograficzne.W starszycfi klasach mog¹ pozostaæ ju¿tylkob³êdy ortograficzne, pomimo bieg³ej znajomoœci regut pisownipolskiej.10.Dlaczego ³atwiej ustêpuje dysleksja ni¿ dysortografia?Nie wiadomo dok³adnie.Mo¿liwe s¹ ró¿ne wyt³umaczenia.Niektó-rzy badacze wskazuj¹ na odmienne t³o etiologiczne tych trudnoœci.66 67Dysleksja (trudnoœci w czytaniu) uwarunkowana np.genetycznie ma"I¿ejsz¹ postaæ" i szybciej ustêpuje.Dysortografia (bfêdne pisanie)jeœliuwarunkowana jest, co zdarza siê czêsto, organicznie, bywa bardzonasilona i niezwykle trudna do usuniêcia na drodze terapii.Niekiedypetne jej ust¹pienie nie jest mo¿liwe.J.Augur podaje dalsze wyjaœnienia: nauka czytania jest czynnoœci¹zbli¿on¹ do przetamywania szyfru i kiedy siê tego dokona, ka¿dawiadomoœæ napisana tym szyfrem mo¿e zostaæ odczytana.Natomiastpisanie jest czynnoœci¹ uzale¿nion¹ od magazynowania i przywotywa-nia z pamiêci symboli.Ponadto czytanie nie musi byæ idealnie poprawne, aby nast¹pi³ozrozumienie treœci czytanego tekstu, choæ np.opuszczenie mafegos³owa "nie" mo¿e ca³kowicie zmieniæ jego znaczenie.Natomiastpisanietekstu musi byæ calkowicie poprawne: ka¿da I'ttera musi znajdowaæsiêna swoim miejscu, byæ ukierunkowana we w³aœciw¹ stronê.Podobniete¿ wyrazy powinny wystêpowaæ w zdaniu w okreœlonej kolejnoœci,choæ w tym wypadku mo¿liwa jest pewna dowolnoœæ.11.Czy wystêpowanie btêdów ortograficznych w pracach pise-mnych ucznia to zawsze dysortografia?Nie.B³êdy ortograficzne mog¹ wynikaæ z braku znajomoœci zasadpisowni, czasem s¹ skutkiem braku dobrej koncentracji uwagi ibrakunawyku kontrolowania wyniku swojej pracy, czasem pojawiaj¹ siêprzyzmianie stereotypów ruchowych, np.u kogoœ, kto zaczyna pisaæ namaszynie do pisania.Dysortografiê jako specjalne zaburzenia w pisaniu rozpoznajemywówczas, gdy dotyczy dziecka o prawidtowym rozwoju umys³owym,które opanowato zasady pisowi, ma motywacjê do poprawnegopisania i popehia (lub popetnia³o w przesz³oœci) nie tylko btêdyortograficzne, lecz równie¿ specyficzne btêdy w pisowni wyrazów.12.Na czym polegaj¹ specyficzne btêdy w przypadku dysortogra-fii?Rodzaj tych blêdów w du¿ej mierze zale¿y od warukuj¹cych jezaburzeñ, zale¿nie od tego, czy dotycz¹ funkcji wzrokowych czys³uchowych.Do specyficznych btêdów nale¿y: 1) uporczywe opusz-czanie, dodawanie i przestawianie liter i sytab; 2) mylenieliter podo-bnych pod wzglêdem ksztaltu (np.1-t lub gdy odpowiadaj¹ce im68g³oski s¹ do siebie podobne, ró¿ni je tylko dŸwiêcznoœæ -bezdŸwiêcznoœæ (np.d-t); 3) mylenie liter o tym samym kszta³cie,leczinnym uk³adzie w przestrzeni (np.p-b, m-w), 4) pisanie literzwierciad-lanych, pisanie wyrazu od strony prawej do lewej - pismolustrzane(b-d); 5) pomijanie znaków diakrytycznych (kropek, haczyków nad ipod liter¹); 6) wystêpowanie wyrazów bezsensownych wskutek poja-wienia siê w jednym wyrazie kilku rodzajów btêdów.Do objawówdysortografii zaliczamy wiêc wszelkiego rodzaju zniekszta³ceniazapi-su wyrazów.Zale¿nie od patomechanizmu zaburzeñ mog¹ byæ ró¿ne,np.charakterystyczne dla zaburzeñ percepcji w:rokowej czys³ucho-wej.13.Jakie objawy s¹ podstaw¹ rozpoznania dysgrafii?Pod pojêciem dysgrafii rozumiemy niski poziom graficzny pisma.Towarzysz¹ mu zwykle trudnoœci z rysowaniem.W pocz¹tkowymokresie nauki pisania dziecko ma du¿e trudnoœci ze zmieszczeniemsiêw liniaturze zeszytu, z kreœleniem ksztaltu liter.W zwi¹zku ztym literymaj¹ ró¿ne wymiary, czêsto s¹ zbyt du¿e i wychodz¹ poza liniaturê,nieksztaltne, dr¿¹ce, nachylone w ró¿nym kierunku.Pismo jest mafoczytelne.Wygl¹d zeszytu równie¿ budzi wiele zastrze¿eñ, poniewa¿czêsto dziecko dziurawi kartkê zbyt mocno naciskaj¹c pióro, zamazujetekst.Zazwyczaj te¿ pisze wolno i nie nad¹¿a za klas¹.Dzieci ztymitrudnoœciami najczêœciej otrzymuj¹ obni¿one oceny za prace pisemnez ró¿nych przedmiotów jako karê za "brzydkie pismo".Zdarza siê, zeich prace s¹ odrzucane na olimpiadach przedmiotowych z uwagi nanieczytelnoœæ.14.Czy ka¿dy przypadek brzydkiego pisma to dysgrafia?Nie.Brzydko piszemy z ró¿nych powodów: wystarczy, ¿e zmêczysiê nam rêka podczas æwiczeñ gimnastycznych, gry w pi³kê czyniesienia ciê¿kiego przedmiotu.Niekorzystnie zmienia siê charakternaszego pisma pod wpiywem silnych emocji lub przymusu bardzoszybkiego notowania tekstu.Brzycko pisze dziecko, które nie by³ouczone kaligraficznego pisma, nie przyswoito sobie w³aœciwychnawy-ków ruchowych, np.kolejnoœci ruchów podczas kreœlenia litery lubprawidtowego trzymania obsadki pióra (zbyt nisko i Ÿle uk³adapalce).Brzydko pisze wiêc "dziecko zaniedbane dydaktycznie", nieprzygoto-wane do nauki pisania.Brzydko pisz¹ te¿ dzieci, które nie stawiaj¹69.o.a .,'m'·.,x:i.ve
[ Pobierz całość w formacie PDF ]