lalka (5)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W�tek powstania, w którym Wokulski bra� udzia� nie jest mo�e wLalce zbyt wyeksponowany, ale warto zwróci� na niego uwag�.Wiemy, �e Wokulskiwzi�� udzia� w Powstaniu Styczniowym.Mo�emy przypuszcza�, �e poszed� do walkiz zapa�em m�odego romantyka, wierz�c w to, �e o to podejmuje �wi�t� misj�ratowania swojej ojczyzny.Na pewno te� wierzy� w to, �e walka ta jest s�uszna.A wierzy� przede wszystkim dlatego, �e o jej s�uszno�ci mówili ludzie, którzyprzez wiele lat stanowili dusz� narodu poeci-wieszcze, S�owacki i Mickiewicz.Mo�emy sobie wyobrazi� jak Wokulski przy bladym blasku �wiecy z rumie�cem natwarzy czyta� pó�n� noc� Wielk� Improwizacj�, albo monolog Kordiana stoj�cegona pos�gu �wiata na Mont Blancu.Czytaj�c natchnione s�owa wieszczy Stanis�awmusia� uwierzy�, �e on te� mo�e sta� si� takim Kordianem, czy Konradem, �e onte� mo�e by� owym tajemniczym czterdzie�ci i cztery.Wystarczy chwyci� bro� istan�� do nierównej walki.Nagrod� za walk� nie mia�o by� zwyci�stwo bo onoby�o zbyt odleg�e, aby o nim marzy�.Nagrod� mia� by� szacunek narodu, d�ugienocne Polaków rozmowy, miano m�czennika sprawy polskiej.Tego musia� oczekiwa�m�ody romantyk Wokulski, kiedy podczas d�ugich tygodni ukrywa� si� w lasach,stawa� do skazanej na kl�sk�, partyzanckiej walki, czu� grobowo-zimny oddechczaj�cej si� wci�� za plecami �mierci.Walka za ojczyzn� by�a w jego �wieciewarto�ci czynem najszlachetniejszym, u�wi�caj�cym walcz�cego.Podejmuj�c j�,musia� wi�c wierzy�, �e stanie si� ona dla niego powodem do dumy.Tymczasem có�si� okaza�o? Powstanie upad�o, a wspó�cze�ni Wokulskiemu m�odzi pozytywi�ci nietylko nie docenili strace�czej walki, ale w dodatku uznali j� za szkodliwy dlasprawy polskiej wybryk.Wprawdzie w Lalce nie znajdujemy dok�adnych informacjio tym jak traktowany by� Wokulski-powstaniec tu� po styczniowej kl�sce, alewystarczy przypomnie� sobie jaki stosunek do walki narodowo-wyzwole�czej mielipozytywi�ci.W najlepszym wypadku odnosili si� do wielkich zrywów narodowych zoboj�tno�ci�, a wi�kszo�� z nich uwa�a�a je po prostu za czyn szkodliwy ica�kowicie zbyteczny.Có� si� wi�c okaza�o ? Idea� romantyzmu jakim by�anarodowo-wyzwole�cza walka okaza� si� by� prze�ytkiem.�wiat mia� ju� noweidea�y.A co z tymi którzy wierzyli w walk� ? Okaza�o si�, �e Wokulski itysi�ce innych powsta�ców toczyli nies�uszn� walk�, �e idea, której wielupo�wi�ci�o �ycie okaza�a si� nieaktualna.Dwa lata trudnych zmaga� z carsk�armi�, miesi�ce sta�ego zagro�enia, tysi�ce ludzkich �y� wszystko to by�oprze�ytkiem minionej epoki.Teraz liczy�a si� tylko praca nadchodzi�pozytywizm.Ju� na pocz�tku swego �ycia Wokulski zosta� w okrutny sposóboszukany przez romantyczne idea�y.To w co wierzy�, czemu ca�kowicie si�po�wi�ci� nie tylko nie przynios�o mu uznania, ale wr�cz przeciwnie przez wieluby�o uwa�ane jako czyn niepotrzebny, lekkomy�lny.Nie zosta� wi�c Stanis�awbohaterem pokroju Kordiana i Konrada, cho� jego los by� przecie� taki podobnydo losu tych romantycznych bohaterów.Okaza�o si�, �e polska rzeczywisto�� latsze��dziesi�tych i siedemdziesi�tych XIX wieku nijak ma si� do romantycznychidea�ów.Wokulski zosta� oszukany po raz pierwszy.Drugim romantycznym idea�em,który w �wiecie Stanis�awa Piotrowicza okaza� si� by� mrzonk� sta�a si�równo��.Równo�� na sztandarach umieszczali zarówno wcze�ni romantycy, którzyusuwali z francuskiego tronu Burbonów i rozpocz�li w 1789 roku wiek rewolucji,jak i romantycy dojrza�ej fazy, którzy wspólnie powstali przeciw tyranompodczas wiosny 1848 roku.G�oszona przez obie generacje romantyków równo��mia�a si� wi�za� z likwidacj� prze�ytków feudalizmu, mia�a zlikwidowa�nierówno�ci klasowe i wprowadzi� taki porz�dek, w którym o tym jak cz�owiekjest przez innych postrzegany decyduje �wiadectwo jego �ycia, a nie to, czymia� szcz�cie urodzi� si� w rodzinie szlacheckiej.Wokulski wierzy� w to, �emiar� cz�owieka jest warto�� jak� on sob� prezentuje.Dlatego mimo wszystkichprzeciwno�ci wci�� si� uczy�, potem ci�ko pracowa�, pomna�a� swój maj�tek, ajednocze�nie pomaga� znajduj�cym si� w tarapatach ludziom czy toprostytutce-Magdalence, czy te� podupad�ej rodzinie ��ckich.Wszystko po to,aby sta� si� warto�ciowym cz�owiekiem i zdoby� szacunek w oczach innych.Wszaktych warto�ci uczyli romantycy.Tymczasem znów okaza�o si�, �e romantyczneidea�y nijak si� maj� do codziennego �ycia.Bo có� z tego, �e romantycy mówilio równo�ci, skoro �wiat przyzwyczai� si� do podzia�u na lepszych i gorszych, aci lepsi zazdro�nie strzegli swojej uprzywilejowanej pozycji nie dopuszczaj�cnikogo nowego do zamkni�tego i elitarnego grona.Có� z tego, �e w rewolucyjnejFrancji zniesiono tytu�y hrabiowskie i ksi��ce, skoro na ziemiach polskich nictakiego nie mia�o miejsca i wci�� mieszczanin musia� si� pierwszy k�ania�szlachcicowi, nawet je�li ten drugi nic sob� nie reprezentowa�.Romantycznarówno�� okaza�a si� fikcj�.Wokulski dowiedzia� si� o tym bardzo szybko i wbardzo bolesny sposób.Cho�by wtedy, gdy szlachcianka ��cka, która niepotrafi�a obliczy� ile wynosi dziesi�� procent danej sumy, pogardliwie wyra�asi� o panu Stanis�awie mówi�c �e jest to plenipotent jej ojca.Tak wi�c ��ccy,którzy zawdzi�czaj� Wokulskiemu wszystko i tak nim gardz� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

do ÂściÂągnięcia > pdf > download > pobieranie > ebook

Menu

Podobne