[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Sieæ tak¹, stanowi¹c¹ fragment pamiêci semantycznej wediug modelu Collinsa iLoftus, przedstawia rysunek 30.Po przekroczeniu progu wzbudzenia (aktywacji) wjakimœ punkcie sieci, aktywacja ta rozprzestrzenia siê na s¹siaduj¹ce okoliceobejmuj¹c w pierwszym rzêdzie najbli¿ej le¿¹ce wêz³y, a s³abn¹c w miarêoddalania siê od punktu wzbudzenia, t8k ¿e w efekcie si³a aktywacji mo¿e byæzbyt s³aba, aby przekroczyæ próg wzbudzenia w dalej le¿¹cych wêz³ach.Wyjaœniato istnienie "lepszych" cech i egzemplarzy, tj.takich, którychprawdopodobieñstwo aktywacji jest wy¿sze przy wzbudzeniu wêz³a danej kategorii.Odleg³oœci miêdzy wêz³ami przedstawione na rysunku 30 oparte s¹ na normachskojarzeniowych Battiga Mpntague'aRys.30.Sieæ pamiêci semantycznej wedlug modelu A.M.Collinsa i E.F.Loftus(1975) (1969).G³Ã³wna trudnoœæ z weryfikacj¹ takiej teorii polega naftym, ¿eustala ona odleg³oœci miêdzy wêz³ami na podstawie danych empirycznych (normskojarzeniowych lub czasów reakcji) i szuka potwierdzenia w danych empirycznychtego samego rodzaju (np.w czasach reakcji w jakimœ innym zadaniu), co prowadzido b³êdnego ko³a.Znalezienie niezale¿nych ocen trafnoœci tego typu teoriipsychologicznych jest powa¿nym problemem metodologicznym.Organfzacj.a pamiêci epizodycznej: pamigG autobiograficznaNiektarzy autorzy (Robinson; 1976; Reiser, 8lack i Abelson, 1985) dlaokreœlenia pamiêci epizodycznej wprowadzaj¹ termin pamiêæ autobiograficzna.Przyjmuje siê, ¿e jest ona zorganizowana wokó³ wa¿niejszych wydarzeñ ¿yciowych,jak: pójœcie pierwszy raz do szko³y, egzamin maturalny, przenosiny do innegomiasta itp.Problemem jest to, jak ustrukturowane s¹ w pamiêci tedoœwiadczenia, które okreœlamy jako codzienne, powtarzaj¹ce siê, czyli jakajest struktura pamiêci epizodycznej.W porównaniu z wieloma przedstawionymi w literaturze psychologicznej modelamipamiêci semantycznej, istnieje bez porównania mniej takich modeli dla pamiêciepizodycznej.Przyjmuje siê, ¿e pamiêæ ta przechowujew formie s¹dów Ÿdarzenia z przesz³oœci, które ³¹cz¹ siê w wiêksze lub mniejszeepizody.Powtarzaj¹ce siê doœwiadczenia okreœlonego typu mog¹ prowadziæ doschematyzacji powstaj¹cej reprezentacji umys³owej.Schank i Abelson (1977)proponuj¹ termin skrypt na okreœlenie struktur pamiêciowych (lub strukturnaszej wiedzy), zawieraj¹cych informacje o stereotypowych sekwencjach zdarzeñ.Skrypty takie pozwalaj¹ na interpretacje nowych zdarzeñ i na uzupe³nianiebrakuj¹cych informacji w toku interpretacji zachodz¹cych zdarzeñ.Czy istniej¹ jednak jakieœ analogie w organizacji pamiêci epizodycznej dostruktur pamiêci semantycznej? Tam przyjmowa³o siê najczêœciej pojêcie jakonajmniejsz¹ jednostkê strukturaln¹, funkcjonuj¹c¹ w uk³adzie hierarchicznym,gdzie poziom podstawowy organizacji pojêciowej, wyró¿niony przez Rosch, okazujesiê mieæ szczególne znaczenia w onto- i filogenezie poznania i w powstawaniunazw jednowyrazowych (por.rozwa¿ania na ten temat w rozdziale pt."Jêzyk", s.171 ).Poziom podstawowy charakteryzuje siê tym, ¿e pojêcia na tym poziomiemaj¹ najwiêcej cech ró¿ni¹cych jedne od drugich, a zarazem najwiêcej cechcharakterystycznych (w porównaniu z pojêciami z wy¿szych i ni¿szych poziomówhierarchii).Czy istnieje taki poziom podstawowy dla organizacji struktur pamiêciepizodycznej? Skrypt, który pozwala na interpretacjê i wykonywanie z³o¿onychsekwencji zachowañ, jak np.jedzenie w restauracji, prowadzenie wyk³adu itp.wydaje siê kategori¹ zbyt szerok¹.B.J.Reiser, J.B.Black i R.P.Abelson(1985) rozwa¿aj¹ pojêcie czynnoœci jako struktury analogicznej do pojêæ zpoziomu podstawowego.Termin czynnoœæ jako dzia³anie zorganizowane iukierunkowane na cel wprowadzi³ równie¿ T.Tomaszewski (1963), uwa¿aj¹c j¹ zapodstawowe pojêcie psychologiczne.Reiser i in.czyni¹ tu jednak dodatkowerozró¿nienie, które jest ich zdaniem decyduj¹ce dla organizacji pamiêciepizodycznej.Chodzi o czynnoœci specyficzne lub sytuacyjne (activities) iczynnoœci ogólne (general actions).W pierwszym wypadku s¹ to sekwencje dzia³añcelowych, uwarunkowanych sytuacyjnie.W drugim - to niezale¿ne od sytuacjidzia³ania, które mog¹ staæ siê sk³adnikami ró¿nych czynnoœci specyficznych.Tak¹ ogóln¹ czynnoœci¹ jest np, p³acenie, które mo¿e wejœæ w sk³ad czynnoœcisytuacyjnej, jak¹ jest p³acenie w restauracji czy p³acenie w sklepie.Ka¿daczynnoœæ jest celowa, ale w czynnoœciach specyficznych cel jest uwarunkowanykonkretn¹ sytuacj¹, np
[ Pobierz całość w formacie PDF ]