Aron Guriewicz KATEGORIE kultury redniowiecznej cz.1

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Czas spo�eczny w niejednakowy sposób up�ywa w �wia�domo�ciposzczególnych klas i grup: ka�da z nich po�strzega i prze�ywa czas w sobietylko w�a�ciwy sposób, rytm funkcjonowania tych grup spo�ecznych jest ró�ny.Inaczej mówi�c, w spo�ecze�stwie istnieje nie jaki� jed�nolity �monolityczny"czas, ale ca�y wachlarz rytmów spo�ecznych, uwarunkowanych prawid�owo�ciamiod�miennych procesów i natur� poszczególnych ludzkich kolektywów.125 Jednak�erytmy przebiegu tych proce-148�Cӯ TO JEST.CZAS?"�Cӯ.TO JEST.CZAS?"149sów i funkcjonowania form spo�ecznych tworz� hierar�chi� czasu spo�ecznego wdanym systemie � podobnie jak ró�norodne zjawiska spo�eczne, instytucje izacho�dz�ce w spo�ecze�stwie procesy pozostaj� we wzajem�nym zwi�zku i ��cz�si� w jednolity system z przewa��aj�cym typem determinizmu.Spo�ecze�stwo niemo�e istnie�, nie osi�gn�wszy okre�lonego stopnia koordy�nacji licznych rytmówspo�ecznych i dlatego mo�na mó�wi� o dominuj�cym w spo�ecze�stwie czasiespo�ecznym.W antagonistycznym systemie spo�ecznym czas spo�ecz�ny klasy.panuj�cej jest naturalnie wyznacznikiem tak d�ugo, dopóki ta klasa nieutraci�a rzeczywistej kon�troli nad �yciem spo�ecznym i stanowi wp�ywow� si��ideologiczn�.Mechanizm kontroli spo�ecznej, znajduj��cy si� w r�ku klasyrz�dz�cej, obejmuje równie�, w po�staci wa�nego komponentu, czas spo�eczny.Ina odwrót, jednym z wska�ników utraty przez t� klas� kontroli nad �yciemspo�ecznym jest zmiana struktury czasu, wed�ug którego �yje danespo�ecze�stwo.W �redniowieczu Ko�ció� utrzymywa� czas spo�ecz�ny pod swoj� kontrol�, klerustala� i kierowa� nurtem czasu spo�ecze�stwa feudalnego, reguluj�c zarazemjego rytmy.Wszelkie próby wydostania si� spod ko�cielnej kontroli czasu by�ybezwzgl�dnie przecinane: Ko�ció� zabrania� pracowa� w dni �wi�teczne, przy tymprze�strzeganie religijnych zakazów wydawa�o mu si� bar�dziej istotne, ni�uzyskanie zwi�kszonej masy produktu dodatkowego, który móg� by� wytworzony wdniach obj�tych zakazem pracy, a poch�aniaj�cych ponad jed�n� trzeci� czasu wroku; Ko�ció� okre�la� sk�ad po�y�wienia, jakie wolno by�o przyjmowa� w tym lubinnym okresie czasu, i surowo kara� za nieprzestrzeganie po�stu; Ko�ció�ingerowa� nawet w �ycie seksualne, usta�laj�c, kiedy akt p�ciowy jestdopuszczalny, a kiedy jest on grzeszny.126 W wyniku tak drobiazgowej iwszech�stronnej kontroli nad czasem osi�gano ca�kowite pod�porz�dkowaniecz�owieka panuj�cemu systemowi spo��ecznemu i ideologicznemu.Czas jednostkinie by� jej osobistym czasem, nie nale�a� do niej, lecz do si�y wy��szej,stoj�cej nad ni�.St�d te� opór stawiany klasie panuj�cej w �redniowieczuwyra�a� si� w formie pro�testu przeciw jej kontroli nad czasem: sekty eschato-logiczne przepowiadaj�c zbli�aj�cy si� koniec �wiata i wzywaj�c do pokuty iwyrzeczenia si� rozkoszy �ycia doczesnego podawa�y w w�tpliwo�� warto�� czasuko��cielnego Chiliazm by� nieod��cznym atrybutem �red�niowiecza '"by�Kszta�tem, jaki przybiera�y spo�eczne t�sknoty uci�nionych i poni�onych;czasami oczekiwa�nie ko�ca �wiata przekszta�ca�o si� w stany masowej histerii,w epidemie pokutników i biczowników.Chi�liazm by� te� szczególn� form�stosunku do przysz�o�ci, �yciowo wa�nym aspektem pojmowania czasu przez wielegrup spo�ecznych.Sam bieg historii by� przez mil�ejiarystówj�omen-towany niezgodnie z oficjaln�"doktryn� Ko�cio�a; utrzymywali oni, �e dzie� S�du Ostatecznego b�dzie_poprzedza�o tysi�deinieT^ja^woTSo^ caj�ce wszystkie,igudalne iko�cieine_jnstyjtucje, w�a�sno�� i ustrój spo�ecznyr"ApoEalTpfyczne oczekiwanienadej�cia ��ybKiegb �ko�ca czasów" by�o symbolem wrogo�ci cz�onków sektd.a.Qr-todoksyjnej koncepcji cza�su.Niebezpiecze�stwo zagra�aj�ce Ko�cio�owize �fro�y sekt eschatologicznych (a �redniowieczne sekty by�y, �ci�le mówi�c,tak czy inaczej oparte na eschatologii) tkwi�o w tym, �e przepowiadaj�c iprzy�pieszaj�c spon�taniczne nadej�cie ko�ca �wiata, pozbawia�y one panu�j�cyporz�dek ziemski, og�aszany przez Ko�ció� jako ustanowiony przez Boga, jegowewn�trznego uzasad�nienia.127Jednak�e stosunek cz�onków sekt do odleg�ej prze�sz�o�ci, podobnie jak i dodalekiej przysz�o�ci, by�, mi�mo swego nieortodoksyjnego charakteru, w jednymistotnym punkcie zbie�ny z tym, co g�osi� Ko�ció�: za�równo przesz�o��, jak iprzysz�o�� jest absolutna w tym sensie, �e, mówi�c �ci�le, �adna nie jestzale�na od up�y�wu czasu.Przesz�o�� absolutna � u�wi�cone momenty historii^ibli^t^-^^^s^a�^W�iT^ na w liturgii; absjolutHS: przysz�o�� koniec �wiata' �nie zbli�a--si^~si�iaz�z~lipIyWem -czasu, -gdy � - królestwo bo�e mo�ewtargn��rw"t'efaz�iej�zo�c w lia�dej^�wil^ Tak wi�c niemijanie�TzaSu""pf6wa3'zT3c)"]egcr ko�ca*"�" nadej�cia Chrystusa, ale boskaOpatrzno��.Cz�onkowie sekt nie próbuj� przyspieszy� biegu czasu, ale goodrzu�caj�, zapowiadaj�c jego szybki kres.Równocze�nie mi- [ Pobierz całość w formacie PDF ]

do ÂściÂągnięcia > pdf > download > pobieranie > ebook

Menu

Podobne